ریک و مورتی چطور به سوالات بنیادی ما جواب میده؟| نقد و بررسی انیمیشن سریالی ریک و مورتی

نگاهی که انیمیشن ریک و مورتی به موضوع شخصیت و هویت فردی داره، تا حد زیادی منطقی به‌نظر میرسه و اینو از طریق یه شبیه سازی ذهنی از تئوری دنیاهای موازی انجام داده. 

ریک، نسخه‌های بسیار متنوعی از خودشو میتونه ببینه و بشناسه. این نسخه‌های مختلف، نقاط مشترک زیادی دارن اما تفاوتای جزئی‌شون، تاثیر زیادی توی نحوه‌ی زندگی و سرنوشت‌شون ایجاد کرده. در نگاه ریک، شخصیت، شبیه یه طیفه و بسته به تفاوت‌های جزئی خودش می‌تونه تجربه‌ی متفاوت‌تری هم از زندگی به دست بیاره. ریک اصلی که داستانش رو دنبال میکنیم، لزوما ثروتمند‌ترین یا باهوش‌ترین نسخه‌ی خودش نیست اما باور داره که یه ریک خیلی واقعیه؛ یعنی اجازه میده تا ویژگی‌های اصلیش، بدون دخالت ویژگی‌های فرعی، خودنمایی داشته باشن.
ریک با بسیاری از نسخه‌های خودش در دنیاهای موازی مشکل داره. طیف زیادی از این ریک‌ها با هم متحد شدن و یه دولت واحد ایجاد کردن و از طریقش سعی دارن تمام ریک و مورتی‌ها رو مدیریت کنن و فعالیت‌های غیر قانونیشون رو مجازات کنن. ریک اصلی داستان ما، با این اتحاد، مشکل داره و همینم باعث میشه که هر وقت قانون شکنی خاصی از طرف یه ریک هنجارشکن و متفاوت اتفاق میوفته، انگشت اتهامو به طرف ریک اهل سیاره‌ی زمین بگیرن.

ریک، شخصیت بی‌مسئولیتی داره و خیلی وقتا به اخلاقیات کاری که انجام میده نگاه نمیکنه. اون با وجود قدرت و دانشی که داره، اهمیت چندانی نمیده که کاراش داره چه تاثیری روی وضعیت دنیا و زندگی آدما میذاره. هر چند که ما در دنیای واقعی نمی‌تونیم به چنین قدرتی برسیم و همچین عناصر تخیلی و فانتزی‌ای رو تجربه کنیم اما هر کدوم از ما می‌دونیم که به اندازه‌ی خودمون، صاحب قدرت و اراده هستیم و می‌تونیم تا حدی، زندگی دیگران رو تحت تاثیر قرار بدیم.

نگاه کردن به ریک و داستانی که درونش هست، برای آدمایی که در مورد نحوه‌ی مدیریت قدرت اراده‌شون و سوالاتی که در مورد مسئولیت‌پذیری دارن، می‌تونه الهام بخش باشه؛ از این جهت که دنیای ریک، به مراتب پیچیده‌تر و با انتخاب‌های متنوع‌تری هست و اون عملا قادره یه دنیا رو در صورت تمایل نابود کنه یا به رشد و بهبودش کمک کنه.

نگاه انتقادی سریال ریک و مورتی به کار درست و غلط، از این جهت جالبه که به سراغ رایج‌ترین باورهایی که در مورد تشخیص خوب از بد داره رفته. این موضوع، بخصوص وقتی صحبت از شخصیت‌های ابرقهرمان و ابرشرور میشه، در عین ترکیب شدن با نوعی کمدی تاریک، به‌شدت منطقی به نظر میرسه. نه که هیچ معیار ثابت و روشنی برای تشخیص خوب از بد وجود نداشته باشه بلکه به نظر میرسه ما در مورد برخی از قضاوت‌های خودمون، از پارامترهای محدودی استفاده کردیم و به خاطر قرار گرفتن در رودروایسی یا دوری از انجام قضاوت‌های منفی، وجه مخرب بسیاری از اعمال به ظاهر مثبت و خیرخواهانه‌ی خودمون رو نمی‌بینیم.

بسیاری از مشکلات و دردسر‌ها که آدما رو به منتهای فلاکت می‌رسونه، نه لزوما نشات گرفته از نوعی ظلم، بلکه تاثیرپذیرفته از بی‌مسئولیتی خوده آدماست که با انتخابای حماقت آمیزشون، نه تنها زندگی خودشون بلکه زندگی افرادی که بهشون وابسته هستنو هم به‌خطر انداختن. ریک، شخصیتیه که ازش انتظار میره با‌توجه به قدرتی که داره، اعمال قهرمانانه‌ی زیادی انجام بده؛ ولی اون از بسیاری از این کارا بیزاره و یا بیهوده میدونشون. نه لزوما بابت اینکه فرد بدجنس یا بی‌مسئولیتیه بلکه بعضا می‌تونه قضاوت صادقانه‌تری در مورد آدما و اعمال خودخواهانه‌شون داشته باشید.
وقتی شما در مورد قضاوت کردن دیگران، صریح و واقع‌گرا نباشید، نمی‌تونید به راحتی تصمیم بگیرید که عمل اخلاقی‌ای که قادر به بروز دادنش هستید چیه. این به معنی این نیست که قضاوت‌های خوب و بد خودتون رو جار بزنید؛ ولی تصمیمات ما، چنانچه با در‌نظر گرفتن صریح‌ترین و واقع‌گرایانه‌ترین قضاوت‌ها نباشن، می‌تونن تاثیری بسیار متفاوت با اونچه که انتظار داریمو به وجود بیارن. بعضا ما یه سری کارا رو فقط انجام میدیم تا آدما فکر کنن آدم خوبه هستیم و طرد نشیم، اما خودمون هم میدونیم که بسیاری از این کارا فرمالیته است و اون چیزی که جامعه‌مون بهش نیاز داره خیلی دور از کارایی هست که صرفا به‌خاطر قرار گرفتن در رودروایسی انجام میدیم.

جمع‌بندی
انیمیشن ریک و مورتی، بسیاری از جواب‌های بنیادی خودشو با توجه به نگرانی بشر مدرن، یعنی هرج و مرج دنیا ارائه داده. انسان با دیدن شلوغی و زیاد بودن اطلاعات درون دنیا، دچار وحشت و تعلیق میشه و به تمام جواب‌هایی که پیش از این برای سوالات اصلی خودش پیدا کرده شک میکنه. سریال ریک و مورتی، جواب‌های خودشو با نقد کردن بسیاری از جواب‌های رایج، به مخاطب خودش انتقال میده. این نگاه انتقادی، باعث میشه تا به راحتی دست به مقایسه و قضاوت بزنیم و بفهمیم که بسیاری از رویکرد‌ها، جهان‌بینی‌ها و باورایی که در دنیا رایج هستن و کسی جرات نداره انتقاد چندانی بهشون کنه و صرفا تحسین‌گر دارن، دقیقا دارای چه مشکلی هستن و چرا قرار نیست که استفاده از این جواب‌ها، روی بهبود کیفیت زندگیمون تاثیر خاصی بذاره.