وقتی اسم یه فیلم رو به زبان انگلیسی سرچ کنید، اولین سایتی که امتیازاشو نشون میده، به احتمال زیاد IMDb هست و امتیازای گوگل و بلافاصله ممکنه امتیازش در سایت راتن تومیتوز رو ببینید.

سابقا مطلب درمورد الگوریتم ها و فضای سایت IMDb منتشر شد که میتونید از طریق همین سایت مطالعه اش کنید. هدفم از نوشتن این مطالب، گذاشتن اطلاعات به درد بخور در اختیار افرادی هست که به نقد فیلم و خوندن بازخورد دیگران نسبت به فیلما علاقه دارن.
ویژگی خاص راتن تومیتوز اینه که نقد منتقدای معتبر رو از سطح اینترنت جمع آوری میکنه و به کمک سیستم خاص Tomatometer رتبه بندی خاص هر فیلم رو استخراج میکنه. معمولا امتیازای IMDb و گوگل، شباهت زیادی به همدیگه دارن اما این درمورد راتن تومیتوز صدق نمیکنه و ممکنه امتیازش نزدیک به هیچ کدوم از سایتای دیگه نباشه. مخصوصا اگه سراغ فیلمی برید که چندان دیده نشده.
با این وجود، مزیت این سایت، در جمع آوری همون مقالات نقدی هست که به صورت پراکنده وجود دارن. یه بخشی هم مخصوص کاربرای سایتش داره که در اونجا هم معمولا نقد های جالبی نوشته میشه.
معیار این سایت برای انتخاب نقدهای سطح اینترنت، حرفه ای بودن خوده منتقد و همچنین میزان اعتبار سایت و رسانه های مذکوره. منبع این نقد ها میتونه مجله، روزنامه و وب سایت های معتبر فیلم و حتی پلتفرم های آنلاینی مثل یوتیوب باشه.

نظر کاربرای سایت و اصطلاحا منتقدای عمومی، در بخش کاملا جداگونه ای قرار میگیره، حتی اگر نقداشون به صورت حرفه ای نوشته شده باشه. این در حالیه که توی سایت IMDb نظر منتقدای حرفه‌ای اما گمنام، به مراتب مشارکت بیشتری در امتیاز نهایی داره و سایت مردمی‌تری به حساب میاد.

اگر شما یه منتقد حرفه‌ای به حساب بیاید و مطالبتون در رسانه‌های معتبری مثل مجلات سینمایی منتشر بشه، احتمالش هست که به دست راتن تومیتوز هم برسه اما به عنوان یه منتقد گمنام، صرفا میتونید توی این سایت عضو بشید و توی بخش نظرات عمومی، نقدتون رو بفرستید. امتیازی که به یک فیلم میدید، لزوما روی اون اعدادی که توی گوگل و زیر اسم راتن تومیتوز به نمایش در میاد، تاثیر خاصی نداره و همینو یکی از نقاط ضعف این سایت نقد میدونم.
دلیلش اینه که توی دوره‌ی فعلی که بخصوص بدبینی آدما نسبت به رسانه‌ها خیلی بیشتر شده و در معرض جریان بسیار آزادتری از اطلاعات هستیم، نظر افراد ناشناس، به مراتب میتونه مورد اعتمادتر باشه؛ بخصوص درمورد نقد فیلم که ما دنبال اینکه رسانه‌اش چقدر معتبره نیستیم. خبر موثق که نیست؛ یکی میشینه یه فیلم رو نقد میکنه و صحبت سر اینه که شما چقدر بتونید نقد خودتون رو قانع کننده‌تر مطرح کنید.

اسم راتن تومیتوز از یه سنت قدیمی در تئاتر الهام گرفته شده که ممکنه بارها شبیهش رو دیده باشید. وقتی تماشاگرا از اجرا راضی نبودن، گوجه‌های خراب رو سمت صحنه پرتاب میکردن ولی اشاره‌ای هم داره به فیلم Le'olo که در سال 1992 ساخته شده.
نقدهای منفی مطرح شده نسبت به سیستم راتن تومیتوز، به راحتی در سطح اینترنت پیدا میشن و بعضا خیلی هم تند و تیز هستن و اینجا قرار نیست که ترجمه ی این انتقادات رو بخونید. این مطلب، رویکرد تحیلی داره و قضاوت نهاییو هم خودتون انجام میدید.

یکی از حواشی ای که زیاد بهش دامن زده میشه اینه که این سایت، تحت تاثیر مالکیت شرکت های بزرگی مثل برادران وارنر و فاندانگو هست و ازش برمیاد که توی امتیازا دست ببره و آمار نه چندان واقعی رو بهتون نشون بده. شفافیتی توی نحوه ی محاسبه نیست و سیستم Tomatometer نمیتونه توصیفی از کیفیت فیلم باشه.
نه نظر مخاطب عمومی و نه حتی میانگین امتیاز منتقدای حرفه ای، بنا نیست توصیفی از کیفیت فیلم باشه و شما هرگز نمی تونید منکر این بشید که فرهنگ جوامعی که باهاشون طرفید، نحوه ی واکنش شون به یک فیلم رو نشون بده. یه ارتباط دو طرفه بین سینما و فرهنگ وجود داره و همونطور که فیلمسازا میتونن پیغامای خاصی رو از طریق محصولاتشون به جامعه منتقل کنن، در زمان دریافت بازخورد، شما با مسائلی که جامعه پیش از شروع فعالیت هنری شما باهاش ساخته شده هم رو به رو میشید.

آماری که سایتای نقد از میانگین بازخوردها ارائه میدن، بیشتر از اینکه معیاری برای درک میزان کیفیت فیلم باشه، میتونه معیاری برای بررسی فرهنگ عمومی به حساب بیاد و اگر کسی هم این آمار رو معیارش برای دیدن یک فیلم قرار میده، توصیفی از اینه که با فرهنگ عمومی هم نظره و مشکلی نداره.
انتقاد منفی ای که بیشتر از همه دوستش دارم، گلایه ی بعضیا از تاثیر زیاد امتیازات راتن تومیتوز روی موفقیت تجاری فیلم ها هست. به عنوان فردی که هرگز برای امتیاز این سایت ارزشی قائل نبوده، دیدن همچین نقدی خیلی غیر منتظره بود. چرا یکی باید امتیاز سایتی مثل IMDb که الگوریتم های به مراتب شفاف تری داره و حاصل مشارکت تعداد زیادی کاربر حرفه ای و آماتور هست رو ول کنه و به آمارهای بسیار کم تعداد راتن تومیتوز تکیه کنه؟
بعضی از فیلم سازا و استودیوها، ظاهرا معتقدن که امتیازات پایینی که توی این سایت به دست آوردن، باعث شکست تجاری فیلم هاشون شده حتی اگر "فیلم در بین مخاطبا محبوب باشه".
این از اون حرفاست که بیشتر بوی قلدری میده. اینکه شما افرادی رو دارید که تحسینتون کنن به این معنی نیست که نبض جامعه رو میشناسید و قراره بقیه هم همینقدر از کار شما خوششون بیاد. اتفاقا مخاطبای ثابتی که تا اسم یه کارگردان رو میبینن، میرن سراغش و تحسینش میکنن، در موقعیت روانی چندان مناسبی برای ارائه ی یک نقد بی طرفانه نیستن. اینکه فکر میکنید الگوریتم یا سیاست راتن تومیتوز مشکل داره یه چیزه و اینکه با نقد منفی مشکل دارید یه چیز دیگه است.

گلایه ی فیلم سازا از تاثیر امتیاز راتن تومیتوز روی فروش فیلم هاشون، بیشتر شبیه نوعی تلاش برای کنترل واکنش های عمومی به نظر میرسه تا انتقاد از یه سیستم نقد. واقعیت اینه که هیچ فیلم سازی نمیتونه انتظار داشته باشه که فقط مخاطبای وفادارش به فیلم مراجعه کنن و بقیه ی بیننده ها بدون توجه به نقدها، صرفا با دیدن اسم طرف، سراغ فیلمش برن. نقد های منفی، بخش طبیعی از تعامل یک اثر با مخاطب هستن و این تصور که یک فیلم، فارغ از بازخوردهای عمومی، باید موفقیت تضمین شده ای داشته باشه، منطقی نیست.

سیستم امتیازدهی غیر شفاف
یکی از نقدهای پرتکرار نسبت به این سایت نقد، نحوه ی محاسبه ی امتیاز سیستم Tomatometer هست که پیش از این، اشاره ی کوتاهی بهش شد. بعضیا عقیده دارن که این سیستم چندان دقیق نیست و ممکنه فیلم هایی با تعداد نقدهای کم، امتیاز بالایی به دست بیارن درحالیکه فیلم های پرمخاطب تر با نقدهای متنوع تر، امتیاز پایین تری داشته باشن.
درمورد سیستم امتیازدهی غیر شفاف، انتقاد منفی مطرح شده رو نمیشه چندان موجه دونست ازونجایی که امتیازات اینچنینی، قطعا با توجه به میزان مشارکت کننده ها سنجیده میشن. کاری که امتیاز بالایی به دست آورده اما مشارکت کننده های کمی داره، مگراینکه بیننده های خیلی سطحی نگر رو به خودی خود ترغیب کنه تا یه فیلم رو برای دیدن انتخاب کنن.
اینکه یه فیلم پرمخاطب و با تعداد بازخورد زیاد، امتیازش از یه فیلم کم مخاطب، کمتر میشه، لزوما همیشه ناعادلانه نیست.
مثلا شما گاها میتونید کارای مستقلی رو پیدا کنید که هم تعداد بیننده ها و هم منتقدین شون کمه اما همین افرادی که دیدنش، تحسینش کردن. معمولا این مدل فیلما، تلاشی برای استفاده از سیستم های تبلیغاتی نابهنجار و زرد نکردن و سرمایه ی خودشون رو صرف خلاقیت و ساخت یه اثر پرمحتوا کردن.
به بیان ساده، شما با نحوه ی ساخت فیلم و تبلیغش، نشون میدید که میخواید خریدارتون چجور آدمایی باشن. وقتی دنبال ساخت یه کار مارکتی و سرگرم کننده میرید، باید انتظارشو داشته باشید که مخاطب عمومی، شما رو در معرض مقایسه قرار بده و اگه خوشش نیومد، به اندازه ی هنرمندی که گوجه سمتش پرت میشه، تحقیر بشید.
نقد های منفی مطرح شده نسبت به این سایت، بیشتر از این حرفا هستن و چند تاشون بودن که هنوز علاقه داشتم درموردشون پرحرفی کنم اما با توجه به طولانی شدن این مطلب، صحبت درموردشون رو به مطلب دیگه ای پاسکاری میکنم.
شما می تونید خودتون توی سایت راتن تومیتوز عضو بشید و نقد های خودتون رو به اشتراک بذارید یا سیستمش رو از نزدیک ببینید. به شخصه سایت هایی که به نظرات مردمی بیشتر اهمیت میدن رو بیشتر هم میپسندم و فکر میکنم که نقد های پر و پیمون، لزوما نمی تونن تبدیل به اعداد روشنی بشن؛ با این وجود، نوشته شدن همچین نقد هایی به دست افرادی که ذهن منتقدی دارن، میتونه خیلی مفید باشه.